بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران (سال‌های 1375 تا 1390)

در پژوهش حاضر روند نابرابری‌های فضایی در تهران موردبررسی قرار می‌‌گیرد. برای بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران، توزیع شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و مطلوبیت فضا و رابطه آن‌ها مورد بررسی قرار می‌‌گیرد. این شاخص‌ها از تحلیل ثانویه نتایج تفصیلی سرشماری‌های نفوس و مسکن و طرح‌های جمع‌آوری اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در سال‌های 1375، 1385 و 1390 بر اساس مدل سطح‌بندی موریس محاسبه می‌‌شوند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که توزیع مطلوبیت فضا با توزیع شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی رابطه معناداری دارد، به‌طوری‌که این رابطه در هر سه دوره سرشماری تأیید می‌‌شود. گرچه توزیع شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در طی 15 سال موردبررسی متوازن‌تر می‌‌شود، ولیکن در توزیع شاخص مطلوبیت فضا تغییر محسوسی رخ نمی‌‌دهد. همچنین در سا‌‌ل‌های 1385 و 1390 برخلاف سال 1375 رابطه همبستگی میان شاخص‌های اجتماعی و مطلوبیت فضا بیش از رابطه همبستگی میان شاخص‌های اقتصادی و مطلوبیت فضا محاسبه می‌‌شود که نشان از افزایش تأثیرپذیری شاخص مطلوبیت فضا از شاخص اجتماعی دارد. آزمون رگرسیون و محاسبه ضریب تعیین تعدیل‌شده نیز نتایج مشابهی را نشان می‌‌دهد؛ بطوری که در سال 1375 شاخص اقتصادی 72 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را تبیین می‌‌کند. در سال‌های 1385 و 1390 شاخص اقتصادی از معادله رگرسیون خطی خارج و شاخص اجتماعی بدان وارد می‌‌شود. در این سال‌ها شاخص اجتماعی به ترتیب توان تبیین 59 درصد و 68 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را می‌‌یابد.